Modelowanie chłodzenia serwerowni

Artykuł przedstawia przykład modelowania chłodzenia serwerowni, wykonanego za pomocą specjalistycznego oprogramowania typu CFD (ang. computational fluid dynamics), w celu przeanalizowania poprawności projektowanego systemu chłodzenia urządzeń w pomieszczeniu serwerowni. 

Omawiany przypadek modelowania wykonano na potrzeby związane z projektowaniem serwerowni znajdującej się centrum danych, którego użyłem jako przykładu w innym moim artykule, do przeczytania którego namawiam.

Dla przypomnienia, analizowane centrum danych powstało na potrzeby instytucji, dla której system informatyczny jest warunkiem istnienia i każda chwila przestoju niesie za sobą ogromne straty finansowe, dlatego całość musiała zostać tak zaprojektowana, aby można było wykonywać wszelkie prace związane z rozbudową systemu bez konieczności wyłączania elementów systemu. Ponadto ciągłość działania musiała być zapewniona nawet w przypadku długotrwałej awarii elektrowni energetycznej będącej źródłem prądu.

Klimatyzacja pomieszczenia serwerowni i UPS-owni

Dla zapewnienia odpowiednich warunków pracy sprzętu IT zastosowano w serwerowni systemy separacji chłodu i ciepła oraz klimatyzację rzędową jako bardziej wydajne i skuteczne oraz mniej stratne, eliminujące wiele dotychczas występujących problemów w serwerowniach rozwiązanie.

Przy projektowaniu systemu klimatyzacji serwerowni stale opierano się na symulacjach komputerowych obiegu powietrza (modelowanie chłodzenia serwerowni) przy użyciu programu typu CFD. Badania te pomogły ocenić efektywność systemu i poprawić wskazane błędy na etapie, kiedy jest to najłatwiejsze i najmniej kosztowe, czyli na etapie projektowania centrum danych. Poniżej przedstawiam kilka symulacji dla opisywanej serwerowni. Były one przeprowadzane dla pełnego obciążenia mocy przeznaczonej dla sprzętu IT.

Poniższy rysunek nr 1 przedstawia zrzut ekrany programu w trakcie wykonywania symulacji trójwymiarowej obiegu powietrza w omawianej serwerowni. Przedstawia on jak na uchwyconej wysokości nad podłogą techniczną rozmieszczone jest powietrze o zróżnicowanej temperaturze. Wyraźnie widać, że w strefie pomiędzy szafami jest chłodniej niż poza nimi. Po kliknięciu w rysunek widoczna będzie jego większa i bardziej czytelna wersja.

Rys.1. Symulacja pozioma, trójwymiarowa rozkładu temperatury powietrza w serwerowni.
Rys.1. Symulacja pozioma, trójwymiarowa rozkładu temperatury powietrza w serwerowni.

Rysunek nr 2 przedstawia fragment symulacji trójwymiarowej, pionowej, na której widać w innej perspektywie rozmieszczenie powietrza i jego temperatury.

Rys.2. Symulacja pionowa, trójwymiarowa rozkładu temperatury powietrza w serwerowni.
Rys.2. Symulacja pionowa, trójwymiarowa rozkładu temperatury powietrza w serwerowni.

Rysunek nr 3 przedstawia już nieco inny model symulacji, w którym to sprawdzane są potencjalne przebiegi prądów powietrza. Zostało to przedstawione przez oprogramowanie jako swoiste sznurki symbolizujące płynące powietrze. Również tutaj kolory oznaczają odpowiednie przedziały temperaturowe zgodne z legendą.

Rys.3. Symulacja trójwymiarowa dróg przepływu powietrza w serwerowni.
Rys.3. Symulacja trójwymiarowa dróg przepływu powietrza w serwerowni.

Poniższy rysunek nr 4 przedstawia to samo, co wcześniejszy z tym, że w widoku 2D.

Rys.4. Symulacja pozioma dróg przepływu powietrza w serwerowni.
Rys.4. Symulacja pozioma dróg przepływu powietrza w serwerowni.

I powtórzenie sytuacji z rysunku nr 1 w wersji dwu wymiarowej. Bardzo ładnie na nim widać, gdzie będą panowały wyższe temperatury oraz gdzie niższe. Można również dostrzec na rysunku strzałki, które wskazują obliczone kierunki przepływu powietrza.

Rys.5. Symulacja pozioma różnic temperatury serwerowni.
Rys.5. Symulacja pozioma różnic temperatury serwerowni.

Rysunki 1, 2 i 5 przedstawiają symulację obiegu powietrza systemu chłodzenia serwerowni zależną od wysokości badanej warstwy powietrza, natomiast rysunki 3 i 4 przedstawiają obieg powietrza zależny od czasu.

Przedstawione powyżej obrazy są jedynie fragmentami modelowania, które domyślnie jest realizowana przez program jako animacja, którą można zapisać w formacie filmu wideo i dowolnie analizować sytuację dla różnych wysokości nad podłogą, różnych czasów pracy sprzętu IT czy jego obciążenia.

Podsumowanie

Komputerowe modelowanie chłodzenia serwerowni (obiegu powietrza) jest jedynym sposobem na sprawdzenie poprawności zaprojektowanego rozwiązania, ponieważ odwzorowuje ono w miarę dokładnie rzeczywiste warunki. Nie jest to jednak rozwiązanie zalecane do badania łatwych przypadków, kiedy to doświadczenie projektanta jest wystarczającym pewnikiem poprawności zaprojektowanego systemu. Modelowanie takie jest dosyć kosztowne ze względu na konieczność posiadania odpowiedniej licencji programowej oraz umiejętności wykorzystania systemu.