Ochrona przeciwpożarowa centrum danych, część I – system gaszenia gazem serwerowni

Ochronę przeciwpożarową serwerowni oraz centrów danych realizuje się na dwa sposoby – poprzez wczesną detekcję dymu oraz automatyczne gaszenie pożaru gazowym środkiem gaśniczym (system gaszenia gazem serwerowni), przy czym mogą one istnieć osobno (mniejsza skuteczność) lub stanowić jeden system, zapewniający wysoki poziom bezpieczeństwa i zadziałania. W tym wpisie omawiam systemy gaszenia gazem (SUG). Wspomniałem o nim wcześniej w dziale praktyka.

Butla instalacji SUG ze środkiem gaśniczym w serwerowni
Butla instalacji SUG ze środkiem gaśniczym w serwerowni

Stałe urządzenia gaśnicze oparte o środki gaśnicze HFC227ea (FM®200[1]) lub FK-5-12 (C6F12O, NovecTM1230[2]) składają się z jednej lub wielu butli zawierających środek gaśniczy, zaworów z wyzwalaczami, orurowania oraz dysz. Ilość środka gaśniczego dobierana jest do kubatury pomieszczenia, przy założeniu odpowiedniego bezpiecznego stężenia, określonego przez polskie i europejskie normy. Elementem detekcyjnym oraz sterującym stałe urządzenie gaśnicze jest centrala automatycznego gaszenia, pełniąca również rolę systemu alarmu pożaru (SAP) np. IGNIS 1520M produkcji Polon-Alfa. Centrala posiada dwie linie detekcyjne, do których podłączone są czujki pożarowe, umieszczone we wszystkich strefach serwerowni – pod podłogą technologiczną, nad sufitem podwieszanym oraz przestrzeni głównej pomieszczenia. Linie działają w trybie koincydencji, co oznacza, że wysterowanie uruchomienia procedury gaszenia następuje dopiero w momencie wykrycia dymu poprzez czujki z dwóch różnych linii dozorowych. Zapobiega to wyzwoleniu środka gaśniczego w przypadku fałszywego alarmu.

Wykrycie dymu przez jedną z czujek spowoduje wywołanie alarmu I stopnia i uruchomienie sygnalizacji wizualno-optycznej. W tym momencie użytkownik może podejść do serwerowni i sprawdzić co spowodowało uruchomienie systemu pożarowego. Jeśli dym zostanie wykryty przez przynajmniej dwie czujki, ale pochodzące z różnych linii dozorowych, nastąpi wywołanie alarmu II stopnia i rozpocznie się procedura gaszenia, która poprzedzona będzie sygnalizacją optyczną plafonów znajdujących się nad wejściem i wyjściem z serwerowni, informujących o nakazie opuszczenia pomieszczenia oraz zakazie wchodzenia do jego wnętrza. Po upływie określonego czasu nastąpi wyzwolenie środka gaśniczego i ugaszenie zarzewia pożaru.

Aby zarzewie pożaru zostało skutecznie ugaszone, środek gaśniczy powinien utrzymywać się w pomieszczeniu przez przynajmniej 10 min. (tzw. czas retencji), dlatego też, bardzo ważne jest zapewnienie na etapie wykonywania serwerowni odpowiedniej szczelności pomieszczenia oraz skoordynowanie pozostałych systemów (np. wentylacji, klimatyzacji, zasilania) w celu ich odpowiedniego zadziałania w czasie procedury gaszenia. Szczelność pomieszczenia badana jest przed oddaniem systemu do użytkowania poprzez wykonanie pomiarów (tzw. Door Fan Test), których zadaniem jest potwierdzenie, czy spełniony jest warunek utrzymywania się odpowiedniego ciśnienia przez określony czas w chronionym pomieszczeniu.

Ze względu na znaczny wzrost ciśnienia w czasie wyzwolenia środka gaśniczego, pomieszczenie serwerowni wyposażane jest w klapę odciążającą (dekompresującą), która pozwoli na rozładowanie ciśnienia w pomieszczeniu w momencie wyzwolenia środka gaśniczego. Klapa montowana jest w ścianie zewnętrznej serwerowni i zabezpieczana środkami biernej ochrony przeciwpożarowej.

W serwerowni oraz przed jej wejściem montuje się przyciski, umożliwiające ręczne uruchomienie (START GASZENIA) lub wstrzymanie (STOP GASZENIA) akcji gaśniczej.

W celu określenia wymaganej ilości środka gaśniczego, oraz odpowiedniej ilości i umiejscowienia dysz, orurowania, czujek pożarowych oraz procedur działania podczas wystąpienia pożaru, konieczne jest wykonanie projektu wykonawczego instalacji automatycznego gaszenia (SUG/SAP), zatwierdzonego przez rzeczoznawcę ds. ppoż.

Podsumowując, systemy automatycznego gaszenia, oparte o gazowe środki gaśnicze (systemy gaszenia gazem serwerowni), zapewniają wysoką skuteczność gaszenia, bezpieczeństwo przebywających w pomieszczeniu osób oraz brak jakichkolwiek zanieczyszczeń czy zniszczeń sprzętu IT i samego pomieszczenia, powstających w wyniku działania konwencjonalnych systemów gaśniczych (gaszenie wodą, gaśnicami proszkowymi, itp.).

-------------------------------

[1] FM®200 jest nazwą handlową środka C3HF7 (HFC227ea wg ISO) spółki DuPontTM
[2] NovecTM1230 jest nazwą handlową środka C6F12O  (FK-5-12 wg ASHRAE) spółki 3M